در مهره داران ، ادنتوبلاست سلولی از منشأ تاج عصبی است که بخشی از سطح بیرونی پالپ دندان است و عملکرد بیولوژیکی آن ساخت عاج دندان است ، یعنی تشکیل عاج ، ماده ای در زیر مینای دندان .
ساختمان
ادنتوبلاست ها سلول های استوانه ای بزرگی هستند که بدنه آن بین دیواره داخلی عاج و حاشیه بیرونی پالپ قرار دارد. سلول غنی از رتیکولوم آندوپلاسمی و عضو Golgi است ، به خصوص در هنگام تشکیل عاج اولیه ، که به آن اجازه می دهد تا از ظرفیت ترشحی بالایی برخوردار باشد. ابتدا ماتریس کلاژن را ترشح می کند تا predentin تشکیل شده و سپس مواد معدنی تا عاج تشکیل شود.
ادنتوبلاست ها تقریباً در زمان رشد دندان ، روزانه 4 میکرومتر پردنتین تولید می کنند.
تمایز این سلولها از سلولهای خارجی پاپیای دندان(outer cells of the dental papilla) است . تمایز ادنتوبلاست ها با سیگنال دادن به مولکول ها و فاکتورهای رشد در سلولهای اپیتلیوم مینای داخلی انجام می شود.
مانند مینای دندان ، عاج نیز دارای عروق نمی باشد . تغذیه ادنتوبلاست ها در داخل عاج از طریق لولههای درون عاجی از طریق مایعات میان بافتی که در ابتدا از رگهای خونی واقع در بافت پالپ مجاور طی شده است ، انجام می شود.
در داخل هر لولهی عاجی فضایی با اندازه های مختلف وجود دارد که حاوی مایعات دندان ، یک Odontoblast process و یک آکسون است . مایع عاج داخل توبول شامل مایعات بافت اطراف غشای سلولی ادنتوبلاست نیز است
فیبر عصبی A-delta (درد تیز و سریع) به دور Odontoblast process پیچیده شده است بنابراین ادنتوبلاستها مسئول انتقال درد به سیستم عصبی از طریق تحریکات شیمیایی مایع لولهای درون عاجی است.
رسپتورهای (گیرنده های) TLR4 و TLR2 موجود در سطح ادنتوبلاست هنگامی که توسط اجراء باکتریهای گرم مثبت (اسید لیپوتیکوییک) فعال شوند سبب آزادسازی سایتوکینهای پیش التهابی از ادنتوبلاست می شوند بنابراین ادنتوبلاستها می توانند به عنوان سلول شناسایی آنتی ژن عمل کنند .
ادنتوبلاست ها ابتدا در زمان رشد جنین در هفته 17-18 ظاهر می شوند و تا زمان مرگ خواهند بود، مگر اینکه در اثر حمله باکتریایی یا شیمیایی کشته شوند ، یا به طور غیرمستقیم از طریق عوامل دیگر مانند گرما یا تروما (مثلاً در طی مراحل دندانپزشکی) کشته شوند. ادنتوبلاست ها در اصل سلولهای بیرونی پاپیلای دندان هستند. بنابراین ، عاج و بافت پالپ دارای پیشینه جنین شناسی مشابهی هستند ، زیرا هر دو در اصل از پاپیلای دندان می باشند
بدنه ادنتوبلاستها توسط اتصالات مختلفی به یکدیگر متصل شده اند که وظیفه خاصی بر عهده دارند
- اتصال دسموزومی : سلولها را بطور مکانیکی به صورت یک لایه متصل به هم (Coherent layer) در می آورد
- اتصالات شکافدار : برقراری امکان ارتباط بین سلولهای ادنتوبلاست
- اتصال محکم: کنترل نفوذپذیری لایه ادنتوبلاست
عملکرد ادنتوبلاست
برای کمک به ترشح عاج درون توبولی (عاج اطراف Odontoblast process ) و بین لوله ای که باعث تقویت بیشتر عاج می شود.
بازسازی و نگهداری از توبول های عاجی و مایع عاجی (محتوای یون / پروتئین و غیره)
برای هدایت نیروهای هیدروکینتیکی حرکت آب به الیاف دلتا پیچیده شده در اطراف پایه آن و حفظ حساسیت آن
برای هدایت سیگنالهای تهاجمی به سیستم عصبی
ادنتوبلاست ها عاج را در طول زندگی ترشح می کند ، برخلاف مینای دندان ، که پس از کامل شدن ریشه ترشح آن متوقف می شود و سلولهای سازنده آن یعنی آملوبلاست از بین می رود
ادنتوبلاست ها همچنین هنگام تحریک ، عاج ثالثیه را ترشح می کنند. این عاج ترشح شده توسط ادنتوبلاست ها اغلب به دلیل تحریک شیمیایی ، چه توسط مواد شیمیایی منتشر شده و یا انتشار متابولیتهای باکتریایی سمی در لولههای عاج می باشد (به عنوان مثال در زمان پوسیدگی دندان) . عاج سوم عاج ارتجاعی نیز گفته می شود. و تلاشی است برای کند کردن پیشرفت پوسیدگی به طوری که به پالپ نرسد.
به هنگام عفونت یا در زمان مرگ ادنتوبلاست ها به دلیل تحریکات خارجی (به عنوان مثال شیمیایی یا فیزیکی) ، سلول های مزانشیمیایی پالپی تمایز نیافته می توانند به سلولهای ادنتوبلاست متمایز شوند ، این نه تنها باعث کند شدن پیشرفت حمله می شود بلکه از انتشار باکتری ها و متابولیت های آنها به داخل پالپ جلوگیری می کند و احتمال نکروز پالپ را تا حدودی کاهش می دهد.
I’m very interested to know more about how a toth grows
These information is very helpful and I highly appreciate to receive mire details.
With thanks and best regards
Hossein