گلیکوژنولیز

گلیکوژنولیز  Glycogenolysis  مسیری متابولیک است که گلیکوژن را به پیش‌ساز کربوهیدراتی ساده خود یعنی گلوکز-۱-فسفات و زنجیره گلیکوژن با یک کربوهیدرات کمتر تجزیه می‌شود.

آنزیم دخیل در این واکنش گلیکوژن فسفریلاز است. این مسیر یکی از راهکارهایی است که بدن انسان و برخی جانوران جهت جلوگیری از افت سطح گلوکز خون در کنار گلوکونئوژنز انجام می‌دهند.

مکانیسم

واکنش کلی برای تجزیه گلیکوژن به گلوکز-فسفات:

glycogen(n residues) + Pi ⇌ glycogen(n-1 residues) + glucose-1-phosphate

عملکرد

گلیکوژنولیز در پاسخ به سیگنالهای هورمونی و عصبی در سلولهای عضله و بافتهای کبدی اتفاق می افتد. به طور خاص ، گلیکوژنولیز نقش مهمی در پاسخ جنگ یا گریز و تنظیم سطح گلوکز در خون دارد.

در میوسیت ها (سلول های ماهیچه ای) ، تخریب گلیکوژن به عنوان منبع فوری گلوکز-6-فسفات گلیکولیز ، تأمین کننده انرژی برای انقباض عضلات است.

در هپاتوسیتها (سلولهای کبدی) ، هدف اصلی تجزیه گلیکوژن ، آزاد سازی گلوکز به جریان خون برای جذب سلولهای دیگر است. گروه فسفات گلوکز-6-فسفات توسط آنزیم گلوکز-6-فسفاتاز از بین می رود ، که در میوسیت ها وجود ندارد ، و گلوکز آزاد از طریق کانال های انتشار GLUT2 تسهیل شده از طریق GLUT2 در غشای سلولی کبدی خارج می شود

تنظیم

گلیکوژنولیز در پاسخ به میزان قند خون توسط گلوکاگون و انسولین تنظیم هورمونی می شود و در هنگام پاسخ جنگ یا گریزاز طریق اپی نفرین تحریک می شود. در میوسیت ها ، تخریب گلیکوژن نیز ممکن است توسط سیگنال های عصبی تحریک شود