دستگاه عصبی پاراسمپاتیک parasympathetic nervous system (PSNS)

رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک در بخش پاراسمپاتیک، همانند بخش سمپاتیک، جسم سلولی نورون پیش گره‌ای در شاخ پهلویی نخاع قرار گرفته و آکسون آن به نام رشته پیش گره‌ای وارد گره (گانگلیون) پاراسمپاتیک (بیشتر در نزدیکی یا دیواره اندام واکنشگر) شده و با نورون پس گره‌ای سیناپس می‌دهد. آکسون نورون پس گره‌ای ( رشته پس گره‌ای) در فاصله کوتاهی پس از ترک گانگلیون به اندام واکنشگر می‌رسد.

بدین سان در رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک بر خلاف رشته‌های عصبی سمپاتیک رشته پیش گره‌ای بسیار بلند و رشته پس گره‌ای کوتاه می‌باشد.از آنجا که رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک در ناحیه جمجمه‌ای – خاجی از نخاع بیرون می‌آیند، بخش جمجه‌ای – خاجی نامیده می‌شوند. در رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک پیام‌های عصبی (نوروترانسمیتر) تراوش‌شونده از رشته‌های پیش گره‌ای و پس گره‌ای، استیل کولین است و از این روی رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک را رشته‌های عصبی کولینرژیک نیز می‌نامند.

گیرنده‌های کولینرژیک در نورون پس گره‌ای اغلب نیکوتینی و در اندام هدف اغلب موسکارینی هستند. استیل کولین پس از رها شدن به سیناپس توسط استیل کولین استراز تخریب می‌شود تا تحریک پیوسته نباشد.

رشته‌های عصبی حرکتی دستگاه عصبی خودگردان از دو بخش رشته‌های عصبی پاراسمپاتیک و رشته‌های عصبی سمپاتیک تشکیل شده‌است.