کراتین

کراتین (Keratin) یک پروتئین سنتز شده‌ با ساختار فیبری است که در بسیاری از موجودات زنده یک عنصر ساختاری است، کراتین همچنین بهترین نمونهٔ پروتئین فیبری است.کراتین در آب نامحلول است و می‌توان آن را در پوست برخی از حیوانات، از جمله پستانداران پیدا کرد.

گاهی اوقات، اصطکاک بیش از حد، سبب رشد نامتعادل کراتین روی سطح پوست می‌شود که به آن کالوس می‌گویند. سلول‌هایی تولیدکننده کراتین به‌طور مداوم می‌میرند و جایگزین می‌شوند.

مولکول کراتین مارپیچ و لیفی است به دور مولکولهای دیگر کراتین می‌پیچد و سبب تولید رشته‌های کراتین می‌شود.

این پروتئین حاوی میزان بالایی از اسیدهای آمینه حاوی گوگرد ،(اغلب سیستئین) می‌باشند، که به‌صورت پیوندهای دی‌سولفیدی میان مولکولها عمل کرده و سبب استقامت آن‌ها می‌شوند. بیشتر از ۱۴ درصد موی انسان از سیستئین تشکیل شده‌است.

دو نوع کراتین اصلی وجود دارد. آلفا کراتین و بتا کراتین. اولی مربوط به پستانداران و دومی مربوط به خزندگان و پرندگان. دومی از اولی قوی‌تر است.

رشته های کراتین به وفور در کراتینوسیت ها در اپیدرم وجود دارد. علاوه بر این ، رشته های کراتین به طور کلی در سلول های اپیتلیال وجود دارند.

α-کراتین ها در همه مهره داران یافت می شوند. آنها موها (از جمله پشم) ، قشر قرنیه و ناخن را تشکیل می دهند.
β-keratins سخت تر است و فقط در خزندگان و پرندگان یافت می شود. آنها در ناخن ها و پنجه های خزندگان ، بعضی از خزندگان خزندگان (Testudines ، مانند لاک پشت ، لاک پشت ، استرپین) و در پرها ، منقارها و پنجه های پرندگان یافت می شوند.(این کراتین ها در درجه اول در ورق های بتا تشکیل می شوند. با این حال ، ورق های بتا نیز در α-کراتین ها یافت می شوند.

در انسان، کراتین توسط سلول‌های کراتینوسیت تولید می‌شود این سلول‌ها در لایه‌های عمیق اپیدرم قرار دارند و ملانین را جذب کرده و آنرا از اشعه‌های ماورا بنفش محافظت می‌کنند. اگر حجم کراتین در بدن انسان افزایش یافته و به بالای ۵ یا ۶ برسد، به احتمال زیاد کلیه‌ها از کار می‌افتند و قادر به تصفیهٔ خون نخواهند بود.

در پستانداران ناخن و مو از کراتین ساخته شده‌است.

آلفا کراتین پستانداران به دو دسته تقسیم می‌شود یکی سیتوکراتین و دیگری اگزوکراتین. اگزوکراتین در مو دیده می‌شود و می‌تواند یا اسیدی باشد یا بازی و خنثی.

برخی از عنکبوت ها، مانند بیدها، قادر به هضم کراتین می‌باشند.

انواع

کراتین نوع I ، پوششی (اپیتلیوم) مطبق ( پوست ، مری ، مخاط دهان و غیره) ، پوششی ساده (روده ، غده عرق ، و غیره) ، پوششی سخت (مو ، ناخن ، پاپیلای دهان)
کراتین نوع II (یا سیتوکراتین های نوع II) سیتواسکلت داخل سیتوپلاسم را تشکیل می دهد ، که در کلیه سلول های اپیتلیال پستانداران وجود دارد. سیتوکراتین های نوع 2 از پروتئین های با وزن مولکولی پایه یا خنثی تشکیل شده است که در داخل بدن به صورت جفت زنجیره های هتروتیپی نوع 1 و نوع II کراتین ، مرتب سازی شده در طول تمایز بافت های اپیتلیال ساده و مطبق قرار گرفته اند

نوع III ویمنتین، دسمین ،glial fibrillary acidic protein ، peripherin, syncoilin ویمنتین : سلولهای مزانشیمی ، desmin: سلولهای ماهیچه ای ، GFAP: آستروسیت ها ، گلیا ، پیرفرین: نورون فیبر C ، سینکوویلین: سلول های ماهیچه ای
Neurofilament-L ، M ، H ، internexin ، synemin ، Nestin Neurofilament ، internexin: سلولهای عضلانی ، Nestin: سلولهای عصبی تمایز نیافته ، سلولهای بنیادی عصبی
نوع V لامین A ، B ، C غشای هسته ای

نوع IV کراتین 4 یک سیتوکراتین نوع II است. به طور خاص در لایه های متمایز اپیتلیای مخاطی و مری به همراه سایر کراتین ها مشاهده می شود.