آدنوزین تری فسفات(Adenosine triphosphate) یا (ATP)، نوکلئوتیدی است که در سلولها به عنوان حامل انرژی بکار میرود. آدنوزین فسفات که ترکیب شیمیایی خاصی است، در تمام جانداران برای تبدیل انرژی به کار میرود. آدنوزین تری فسفات با انتقال انرژی خود به مولکولهای دیگر، گروه انتهایی فسفات خود را از دست داده و به آدنوزین دی فسفات (آ.د.پ) تبدیل میشود یا اینکه با از دست دادن دو گروه فسفات (PP۱)، به آدنوزین مونو فسفات (آ.م.پ) تغییر مییابد، که این فراوردهها نیز مجدا میتوانند با کسب فسفات به آ.ت.پ تبدیل شوند.
دلایل واکنشهای شیمیایی ترکیبات غذایی
واکنشهای شیمیایی مربوط به ترکیبات غذایی، شامل پروتئینها، قندها، چربیها، به دو منظور صورت میگیرد، یعنی اینکه مواد پیچیده را به ترکیبات سادهتر تبدیل میکند و ضمن این عمل انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیتهای موجودات زنده را فراهم میآورند. موجودات زنده نیز با جذب یا ذخیره انرژی، مواد پیچیده تری تولید میکنند. فرایند اضمحلال مواد را کاتابولیسم و فرایند ساخت آنها را آنابولیسم میگویند. مجموعه این دو فرایند را متابولیسم میگویند.
نقش موجودات زنده در فرایند تولید انرژی
موجودات زنده نه میتوانند انرژی را مصرف کنند نه میتوانند آن را به وجود آورند، فقط قادرند انرژی را از حالتی به حالت دیگر تبدیل کنند. انرژی قابل استفاده، به صورت گرما به طبیعت باز گرداننده میشود. آزمایشهای مربوط به گرما نمیتواند در سیستمهای زیستی (هیدروژیکی) کار انرژی را انجام دهد، زیرا همه قسمتهای یاخته اساساً دما و فشار یکنواختی دارند.
سایر کارکردهای ATP در سلولها
تبدیل ATP به ADP و cAMP نقش مهمی در واکنشهای سلولی به میانجیهای شیمیایی (هورمونها، ایکوزانوئیدها، انتقال دهندههای عصبی و داروها) دارد، به عنوان مثال داروی دی پیریدامول افزایش سطح داخل سلولی cAMP به دنبال مهار آنزیمهایی مانند فسفودی استراز موجب بلوک پاسخ تجمع پلاکتی به ADP شده و نهایتاً اختلال در انعقاد خون ایجاد میشود.