هیپوتالاموس غده ای است در مغز، که دستگاه عصبی را با کمک غدهٔ زیرمغزی (هیپوفیز)به دستگاه غدد درونریز متصل میکند.
هیپوتالاموس در واقع یک دستگاه کنترل کننده بدن است.این بخش از مغز با تأثیری که بر هیپوفیز می گذارد، فعالیت بسیاری از غدههای بدن مثل پانکراس(لوزالمعده)،تیروئید و … را کنترل میکند.
این عمل از طریق ترشح دونوع هورمون به نامهای آزاد کننده و مهار کننده میباشد که نوع اول ترشحات هیپوفیز را زیادتر و نوع دوم آن را کمتر میکند. علاوه بر آن هیپوتالاموس دمای بدن، گرسنگی، تشنگی و چرخه زمانی بدن را تنظیم میکند
بهطور کلی هیپوتالاموس مرکز ا
عمال غریزی است، مانند احساس گرسنگی، سیری، تشنگی، تنظیم دمای بدن، تنظیم فشار خون، رفتارهای هیجانی مثل خشم و ترس و اضطراب و نیز عاطفه. نیز باعث ترشح هورمون رشد -که باعث رشد استخوان میگردد- و هورمون تیروتروپ (برانگیزندهٔ غدهٔ تیرویید یا سپردیس)، هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) (مؤثر برغده فوق کلیه)، هورمون لاکتوژن (مؤثر بر پرولاکتین)، هورمون آزادکننده گنادوتروپینها (مؤثر بر هورمون افاسهاش و ال هاش) (برانگیزندههای غدد جنسی) میشود.