بیس و لاینر : مواد کف بندی در دندان پزشکی

کف بندی حفرات ترمیمی با بیس و لاینر

بیس و لاینر دو رده مواد دندانی است که برای کف بندی حفرات دندان مورد استفاده قرار می گیرد. بیس و لاینر بر روی کف حفره دندان قرار می گیرد و سپس مواد ترمیمی مانند آمالگام و کامپوزیت بر روی آن قرار داده می شود.

یک: لاینر

که معمولاً هیدروکسید کلسیم با نام تجاری دایکال است. دایکال اولین لایه ای است که بر روی کف حفره قرار داده می شود.

این ماده به صورت دو تیوب کوچک است که به اندازه نصف یک دانه برنج  از هر کدام را بر روی یک اسلب شیشه ای به فاصله یک میلیمتر از یکدیگرقرار می دهند.

هنگام استفاده، به وسیله قلم فلزی به نام دایکال کریر (Dycal Carrier) با یکدیگر مخلوط می شوند و به سرعت بر روی کف حفره دندان به اندازه یک لایه نازک مالیده می‌شود.

دایکال ظرف چند ثانیه سفت می شود. هیدروکسید کلسیم باعث تحریک ساخته شدن عاج ثانویه توسط پالپ دندان می شود که به این ترتیب فاصله پالپ دندان تا کف حفره افزایش می یابد.

در نتیجه این مکانیسم دفاعی، تحریک هایی مانند سرما و گرما دیرتر و کمتر باعث تحریک پالپ دندان می شود.

دو:بیس

دومین لایه کف بندی پس از دایکال است که معمولاً به صورت پودر و مایع به بازار عرضه می شود.

به اندازه لازم از هر یک از پودر و مایع بر روی اسلب شیشه قرار داده می شود و با اسپاتول محکمه در دو تا سه مرحله با همدیگر مخلوط می‌شوند.

باید دقت شود تا زمانی که اولین بخش پودر ومایع کاملا مخلوط نشده است نباید دومین و سومین بخش پودر مخلوط گردد.

با رعایت این نکته تمام ذرات پودر به طور یکسان  با مایع مخلوط می شود. قوام بیس باید پوتی (بتونه ای و یا خمیری سفت) باشد. ضخامت بیس بیشتر از لاینر است و حداقل 1 میلیمتر می باشد.

انواع بیس

الف:  پلی کربوکسیلات  مانند پلی اف (PolyF)

این ماده باعث تحریک پالپ دندان نمی شود. از این بیس برای چسباندن روکش و پست و کور هم استفاده می شود.

ب:  زینک اکساید اوژنول یا زی او ای (ZOE)

این ماده نه تنها باعث تحریک دندان نمی شود بلکه باعث تسکین درد های دندانی می شود. کاربرد فراوانی در ترمیم دندان دارد. مایع آن اوژنل یا روغن میخک نام دارد و بوی ویژه ای دارد.

پ:  گلاس آینومر (GI)

که به دو صورت در بازار عرضه می شود سلف کیور و لایت کیور. اولی خودش سفت می شود و دومی با نور آبی رنگ دستگاه لایت کیور سفت می شود. از این بیس برای چسباندن روکش و پست و کور هم استفاده می شود.

ت: زینک فسفات مانند هاروارد (Harvard)

این ماده ممکن است باعث تحریک دندان زنده شود لذا بیشتر در دندان های روت کانال شده و برای چسباندن روکش و پست و کور کاربرد دارد.

سه: وارنیش

وارنیش مایعی روان و بسیار فرار است و بویی شبیه استون دارد. این مایع آخرین لایه ای است که بر روی کف دندان قرار داده می شود.وارنیش دارای حلالی است  که زود می پرد و بخار می شود.

برای استفاده از وارنیش باید یک تا دو قطره  از آن بر روی یک اسلب شیشه ای چکانده شود. دندانپزشک با یک گلوله پنبه کوچک  که با نوک پنس گرفته می شود، وارنیش را برداشته و بر روی دیوارها و کف حفره تراشیده شده دندان می مالد.

وارنیش  خاصیت جلوگیری از میکرولیکیج (ریزنشت)  را دارد.

میکرو لیکیج

اگرچه آمالگام به وسیله  کندانسور به دیواره‌های حفره فشرده می شود فاصله ای بسیار ریز بین دیواره حفره و آمالگام باقی می ماند که باکتری‌ها می‌توانند از این فضا  استفاده کنند و  به داخل دندان نفوذ نمایند.

به این فرآیند میکرولیکیج یا ریزنشت می گویند.  وارنیش با پر کردن این فضا می تواند جلوی ورود باکتری‌ها را بگیرد.