بافت ماهیچه‌ای

بافت ماهیچه‌ای ( Muscle tissue) بافتی نرم است که ماهیچه ها را در بدن جانوران می‌سازد و توان درهم‌کشیده‌شدن یا انقباض را به ماهیچه‌ها می‌بخشد. این بافت در دورهٔ رشد جنینی از فرایندی به نام ماهیچه‌زایی پدید می‌آید.

بافت‌های ماهیچه‌ای سه نوع هستند:۱. مخطط ۲. قلبی ۳. صاف

بافت ماهیچه ای قلب

قلب، ماهیچه ای است که به صورت غیر ارادی منقبض می‌شود و از نظر بافت‌شناسی شبیه ماهیچه اسکلتی است و دارای ظاهری مخطط است . شکل سلول ها استوانه ای است ولی سلول ها منشعب هستند . در بافت ماهیچه ی قلبی در محل اتصال سلول ها ، صفحات بینابینی وجود دارد . در سلول های ماهیچه های قلبی یک یا دو هسته وجود دارد که در مرکز سلول قرار دارند . مانند میوکارد(لایه میانی) قلب. شباهت دیگر بافت ماهیچه ای با ماهیچه صاف است که هر دو غیر ارادی اند و رنگ هر دو قرمز است .

بافت ماهیچه ای صاف

بر خلاف ماهیچه ی قلبی و مخطط ، سلول های ماهیچه ی صاف بخش های تیره و روشن ندارند و سیتوپلاسم آنها یکنواخت است . این سلول ها دوکی شکل اند و هسته بیضی شکل سلول ها در مرکز سلول قرار دارد و به دلیل تیره تر بودن از سایر بخش های سلول قابل تشخیص است . رنگ آن سفید-صورتی و در دستگاه گوارش ، پلک چشم ، مثانه ، جدار سرخرگ ها و… یافت می شود .

بافت ماهیچه ای اسکلتی(مخطط)

سلول های بافت ماهیچه ای اسکلتی ، استوانه ای(رشته ای) هستند . هر سلول دارای چند هسته است و ظاهری مخطط دارد ؛ یعنی هر سلول ، دارای بخش های تیره و روشن است . همه هسته های سلول ها بیضی شکل اند و در حاشیه سلول قرار دارند . تمام ماهیچه هایی که فعالیت ارادی دارند ؛ شامل تمام بخش های بدن به استخوان ها ، دیافراگم ، ماهیچه های دهان ، حلق ، بخش ابتدایی مری ، ماهیچه حلقوی مخرج ، ماهیچه حلقوی خارجی در میز راه و … . رنگ آن قرمز و در هسته ها در حاشیه سلول قرار دارند .

نکاتی در مورد بافت های ماهیچه ای

گروهی از سلول های گیاهی به نام اسکلريیدهاهمانند سلول های ماهیچه قلبی ظاهری منشعب دارند.

در سلول های ماهیچه قلبی و ماهیچه اسکلتی ، واحد های انقباضی به طور منظم در کنار هم قرار می گیرند، انقباض این واحد ها در مجموع ، باعث انقباض ماهیچه می شود .

تمام ماهیچه های اندام های داخلی بدن به جز قلب که عمل غیر ارادی دارند، صاف اند .

سلول های منفرد ماهیچه قلبی و صاف اندازه نسبتاً کوچکی دارند .

انقباض ماهیچه های قلبی ، بدون تحریک عصبی و به واسطه فعالیت شبکه هادی قلب انجام می شود . ولی ماهیچه صاف و اسکلتی نیازمند تحریک عصبی اند .