آنژیوگرافی

رگ‌نگاری یا آنژیوگرافی (به انگلیسی: angiography) پرتونگاری از رگهای خونی، پس از پر کردن آن‌ها از ماده حاجب، برای مشاهده و معاینه دقیق آن‌ها است این کار روشی برای تشخیص پاتولوژی فضای داخلی رگ‌های خونی یا لومن است، این روش نخستین بار توسط پزشک پرتغالی آنتونیو اگا مونیش (به پرتغالی: António Egas Moniz) برای تشخیص برخی از بیماری مرتبط با سیستم اعصاب مانند تومورهای آن به کار گرفته شد. اکنون رادیولوژیستها و کاردیولوژیستها با استفاده از x-ray angiography جراحی‌های تهاجمی بسیار ظریفی را در سیستم گردش خونی، به خصوص شریان‌های قلبی انجام می‌دهند.

روش کار

آنژیوگرافی روندی است که دقیق‌ترین اطلاعات ممکن از عروق را تهیه و قبل از عمل در اختیار جراح قرار می‌دهد. بر پایه این اطلاعات، جراح می‌تواند برخی از بیماری‌ها را بدون نیاز به عمل جراحی باز، درمان کند و در صورت نیاز به عمل باز، این اطلاعات، جراح را در انجام سریع و دقیق این امر یاری می‌رساند. امروزه آنژیوگرافی به منظور تشخیص، به صورت سرپائی از دو طریق کشاله ران و مچ دست انجام می‌گیرد. ابتدا از طریق یک کاتتر که وارد فضای داخل عروقی شده‌است و تا مبدأ عروق مورد بررسی هدایت شده‌است ماده حاجب به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق می‌شود و سپس تصویربرداری رادیوگرافیک انجام می‌شود. عروق دچار تنگی یا اتساع یا انسداد در تصویر کاملاً مشخص هستند. درحقیقت آنژیوگرافی، روش استاندارد طلایی برای تشخیص تنگی‌ها یا سایر اختلالات عروقی می‌باشد.

در حین انجام آنژیوگرافی ممکن است از شما چند کار خواسته شود به عنوان مثال: نفس عمیق بکشید، نفس خود را نگه دارید، سرفه کنید یا موقعیت دست خود را تغییر دهید. در زمان آنژیو، الکترودهای روی سینه برای ثبت نوار قلب به شما وصل هستند. همچنین ممکن است مواد ضد انعقاد (آنتی کواگولانت) برای اجتناب از انعقاد خون به شما تزریق گردند.

بیمار هنگام آنژیوگرافی هوشیار بوده و تمام مراحل را می‌تواند مشاهده نماید. انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول می‌کشد که شامل مراحل قبل و بعد از آن نیز می‌باشد.

آنژیوگرافی روندی است که دقیق‌ترین اطلاعات ممکن از عروق را تهیه و قبل از عمل در اختیار جراح قرار می‌دهد. بر پایه این اطلاعات، جراح می‌تواند برخی از بیماری‌ها را بدون نیاز به عمل جراحی باز، درمان کند و در صورت نیاز به عمل باز، این اطلاعات، جراح را در انجام سریع و دقیق این امر یاری می‌رساند. امروزه آنژیوگرافی به منظور تشخیص، به صورت سرپائی از دو طریق کشاله ران و مچ دست انجام می‌گیرد. ابتدا از طریق یک کاتتر که وارد فضای داخل عروقی شده‌است و تا مبدأ عروق مورد بررسی هدایت شده‌است ماده حاجب به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق می‌شود و سپس تصویربرداری رادیوگرافیک انجام می‌شود. عروق دچار تنگی یا اتساع یا انسداد در تصویر کاملاً مشخص هستند. درحقیقت آنژیوگرافی، روش استاندارد طلایی برای تشخیص تنگی‌ها یا سایر اختلالات عروقی می‌باشد.

در حین انجام آنژیوگرافی ممکن است از شما چند کار خواسته شود به عنوان مثال: نفس عمیق بکشید، نفس خود را نگه دارید، سرفه کنید یا موقعیت دست خود را تغییر دهید. در زمان آنژیو، الکترودهای روی سینه برای ثبت نوار قلب به شما وصل هستند. همچنین ممکن است مواد ضد انعقاد (آنتی کواگولانت) برای اجتناب از انعقاد خون به شما تزریق گردند.

بیمار هنگام آنژیوگرافی هوشیار بوده و تمام مراحل را می‌تواند مشاهده نماید. انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول می‌کشد که شامل مراحل قبل و بعد از آن نیز می‌باشد.

اساس x-ray angiography مشابه x-rayهای معمولی است. تنها تفاوت آنژیوگرافی با x-ray در این است که اشعه X میرا شده توسط تشدیدکننده‌های تصویر و نتایج تصویر با TV camera نمایش داده می‌شود. در سیستم‌های آنژیوگرافی جدید، هر فریم از سیگنال TV آنالوگ به فریم دیجیتال تبدیل شده و در حافظه کامپیوتر ذخیره می‌شود.

اساس x-ray angiography مشابه x-rayهای معمولی است. تنها تفاوت آنژیوگرافی با x-ray در این است که اشعه X میرا شده توسط تشدیدکننده‌های تصویر و نتایج تصویر با TV camera نمایش داده می‌شود. در سیستم‌های آنژیوگرافی جدید، هر فریم از سیگنال TV آنالوگ به فریم دیجیتال تبدیل شده و در حافظه کامپیوتر ذخیره می‌شود.

کاربردها

کاربرد آنژیوگرافی شناسایی عروق آسیب دیده و عروق گرفته یا تنگ شده‌است. این کار در نواحی مختلفی صورت می‌گیرد که رایجترین آن‌ها عروق قلبی است (بررسی وضعیت عروق کرونری). البته در عروق مغزی یا محیطی نیز گاه آنژیوگرافی صورت می‌گیرد.

مراقبت‌ها

مراقبت‌های قبل از آنژیوگرافی:

1- روز قبل استحمام کرده و موهای زائد کشاله ران تمیز شود.

2- صبح روز آنژیوگرافی از مصرف مواد غذایی اجتناب شود.

3- مصرف داروها تحت نظر پزشک ادامه یابد

مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی:

1. حداقل به مدت ۶–۵ ساعت روی تخت استراحت کنید.
2. تا ۱۲ ساعت از خم کردن عضوی که جهت آنژیوگرافی به کار رفته‌است (مفصل ران یا مچ دست) خودداری کنید.
3. پس از ترخیص، به آهستگی قدم بزنید.
4. توصیه می‌شود تا چند روز از انجام فعالیت‌های شدید و ناگهانی خودداری کنید.
5. چنانچه درد و تورم در محل آنژیوگرافی وجود داشت، می‌توانید از مسکن استفاده کنید همچنین کمپرس گرم بلا مانع است. اگر درد و تورم شدید بود، به پزشک مراجعه کنید.
6. سی دی و جواب آنژیوگرافی را از بخش آنژیو تحویل گرفته و در مراجعات بعدی همراه داشته باشید.