سیمان

سیمان یا سمنتوم (Cementum) یک ماده کلسیفیک شده خاص است که ریشه دندان را پوشش می دهد. سیمان بخشی از پریودنتیم است که دندانها را با لنگرفتن رباط پریودنتال به دندانهای استخوان آلوئول متصل می کند.سیمان توسط سلولهای سمنتوبلاست ساخته می شود.

ساختمان

سلولهای سیمان عبارتند از سیمانتوبلاستهای به دام افتاده (entrapped cementoblasts)، سیمانوسیتها.

هر سیمانوسیت در لاکونای خود قرار دارد ، شبیه به الگوی ذکر شده در استخوان.

این lacunae ها همچنین دارای کانال ها یا کانال هستند. با این حال ، بر خلاف کانال های استخوانی ، این کانال ها در سیمان اعصاب ندارند در عوض ، کانالها به سمت لیگامان پریودنتال متمرکز شده و حاوی فرایندهای سیمانسیتیک هستند که برای دریافت مواد مغذی از رباطهای پریودنتال به دلیل داشتن عروق بودن استفاده میکنند

انواع سیمان

دو نوع سمنتوم تشکیل می شود: سمنتوم سلولار (دارای سلول) و سمنتوم آسلولار (بدون سلول) ، و الیاف می توانند داخلی یا بیرونی باشند ، در نتیجه چهار احتمال ایجاد می شود.

اولین سیمانی که در حین رشد دندان ایجاد می شود سیمان آسلولار با فیبر خارجی (acellular extrinsic fiber cementum) است.

لایه آسلولار سیمان معمولاً در نیمه تاجی ریشه (سمنتوم کرونال یا تاجی) غالب است و سیمان سلولار بیشتر در نیمه آپیکال ریشه ( سمنتوم رادیکولار یا ریشه ای) می باشد

طبقه بندی

سیمان ممکن است به روش های زیر طبقه بندی شود:

بر اساس مکان:

•   سیمان رادیکولی: سیمانی است که در سطح ریشه یافت می شود.
• سیمان کرونالی: سیمانی که قسمت تاج تشکیل می شود.

بر اساس سلول:

• سیمان سلولی: سیمان حاوی سمنتوسیت در لاکونهای درون ماتریس سیمان.
• سیمان آسلولی: سیمان بدون سلول در ماتریکس آن.

با حضور فیبرهای کلاژن در ماتریس:

• Fibrillar سیمان: سیمان با ماتریس که حاوی فیبرهایی از کلاژن نوع I است.
• Afibrillar سیمان: سیمان که دارای یک ماتریس است و فیبریل های کلاژن نوع I قابل مشاهده نیست. در عوض ، ماتریس استحکام خوب دارد و دانه دار است.

با منشاء الیاف ماتریس (فقط مربوط به اشکال فیبریلی کلاژن است):

• الیاف خارجی سیمانی ( Extrinsic fiber cementum ): سیمان که حاوی الیاف بیرونی است ، یعنی الیاف شارپی که با الیاف اصلی رباط پریودنتال پیوسته است. از آنجا که این الیاف در ابتدا توسط فیبروبلاست های لیگامان پریودنتال تولید می شدند ، به عنوان “بیرونی” به سیمان در نظر گرفته می شوند. این الیاف کم و بیش عمود بر سطح سیمان متمرکز شده و نقش مهمی در لنگر انداختن دندان دارند.
• الیاف داخلی سیمانی ( Intrinsic fiber cementum ): سیمان که حاوی الیاف داخلی سیمانی است ، یعنی الیاف تولید شده توسط سیمان کم و بیش با سطح سیمان موازی هستند. این فرم از سیمان عمدتا در مکانهایی که تحت ترمیم قرار دارند بوجود می آید وهیچ نقشی در لنگر دندان ندارد.
• الیاف سیمانی مخلوط( Mixed fiber cementum ): سیمان که حاوی مخلوطی از سیمان الیاف خارجی و داخلی است

جزء اصلی ماتریکس آلی سمنتوم مرکب از کلاژنهای نوع یک 90% و نوع سه 5% است الیاف شارپی که قسمت قابل ملاحضه ای از حجم سمنتوم را تشکیل می دهند بیشتر متشکل از کلاژن نوع یک هستند.

سلولهای ترشح کننده سیمان

سیمان توسط سلولهایی به نام سمنتوبلاست در ریشه دندان ترشح می شود و در رأس ریشه ضخیم تر است. این سیمانبلاستها از سلولهای مزانشیمی تمایز نیافته در بافت پیوندی فولیکول یا کیسه دندان ایجاد می شوند.

بر خلاف ameloblasts و odontoblasts ، که هیچ اجزای سلولی را در محصولات ترشح شده خود باقی نمی گذارد ، در مرحله انتهایی ، بسیاری از سمنتوبلاستها درسیمان تولید شده خود گرفتار و تبدیل به سمنتوسیت می شوند. بنابراین ، روند تولید سمان به استخوان شباهت دارد

سیمان قادر به ترمیم خود در حد محدود است ، اما بازسازی نمی شود.